Tiểu sử tác giảNguyễn Thuyên (?-?, khoảng TK XIII)
Nhà thơ, nhà văn Nguyễn Thuyên, có tên khác là Hàn Thuyên, không biết đích xác sinh và mất năm nào, chỉ biết ông sống vào đời Trần, khoảng TK XII. Quê gốc : làng Lai Hạ, huyện Thanh Lâm, châu Nam Sách, lộ Lạng Giang nay thuộc tỉnh Bắc Ninh. Ông đậu Thái học sinh năm Định Mùi (124: :. làm quan đến chức Thượng thư bộ Hình dưới triểu Trần Nhân Tông (1279 – 1293). Từ lâu nay, tại vùng quê ông vẫn tổ chức giỗ ông vào ngày 17 tháng Năm âm lịch hàng năm.
Theo các nguồn tư liệu cổ và gia phả họ Nguyễn ở Bắc Khê (Cao Bằng), ở Vụ Câu (Vĩnh Phú), ông là người đầu tiên chép gia phả họ Nguyễn, ghi chép sử sách và làm thơ bằng tiếng Việt. Tác phẩm của ông có Phí sư tập gồm cả thơ chữ Hán và chữ Nôm song đều đã thất truyền.
Tác phẩm của tác giả Nguyễn Thuyên
Liên quan đến việc sáng tác bằng thơ Nôm, tương truyền vào năm Nhâm Ngọ, niên hiệu Thiệu Bảo thứ tư (1282) có cá sấu vào sông Lô khiến quan dân hết sức lo ngại. Ông nhận lệnh triều đình lập đàn tế và làm bài văn tế ném xuống sông, vì thế cá sấu bỏ đi. Triểu đình và dân chúng rất khâm phục. Theo Đựi Việt sử ký toàn thuc, “vua cho việc này giống như Hàn Dũ, nên gọi Nguyễn Thuyên theo họ Hàn”.
Bài Văn tế cá sấu chỉ còn đầu đề. Theo nhiều học giả, đó là bài văn viết bằng chữ Hán, nhưng một cuốn sách chữ Nôm có tên Việt cổ văn lại chép bài thơ chữ Hán, với nhan để Tế Lô giang ngạc ngư văn (Văn tế cá sấu Ở sông Lô), hoặc tạp chí Tứ dân vẫn nyển xuất bản trước 1945, hoặc bài thơ Nôm thất ngôn bát cú có tên Văn tế cá sấu do Nguyễn Can Mộng “sưu tầm”, xét ra cũng chỉ là giả mạo. Tuy nhiên, đến “nay vẫn còn nhiều giả thuyết xác nhận Nguyễn Thuyên là người Việt đầu tiên sáng tác bằng thơ văn quốc âm. Mở rộng hơn nữa, có thuyết coi ông là người khởi xướng việc vận dụng các lối thơ dân gian dân tộc, kết hợp với thể thơ Đường luật thành ra thể thơ mới gọi là Hàn luật. Đây là vấn để đã được khởi nguồn từ lâu với ý kiến của Liên Giang (Trí tân – 1942).. nhưng vẫn chỉ là những suy đoán gián tiếp qua các nguồn thư tịch cổ, chưa tìm thấy căn cứ xác thực.
Tham khảo thêm tư liệu các nhà văn, nhà thơ, tác giả khác
