Đề bài: Anh/ chị hãy Phân tích nhân vật Trương Ba trong đoạn trích Hồn Trương Ba da hàng thịt để thấy được bi kịch và vẻ đẹp đáng trân trọng trong hình tượng nhân vật Trương Ba
Phân tích nhân vật Trương Ba trong đoạn trích Hồn Trương Ba -da hàng thịt
Bạn đang xem: Phân tích nhân vật Trương Ba trong đoạn trích Hồn Trương Ba da hàng thịt
I. Dàn ý Phân tích nhân vật Trương Ba trong đoạn trích Hồn Trương Ba -da hàng thịt
1. Mở bài
– Giới thiệu tác phẩm, nhân vật Trương Ba.
2. Thân bài:
a. Tình huống kịch:– Trương Ba vốn là một người làm vườn, hiền lành, lương thiện, có tài chơi cờ nên được người thân con cháu, và cả những người trong làng rất mực quý trọng.- Chỉ vì sự sơ suất của Nam Tào, Bắc Đẩu mà phải chịu cái chết bất đắc kỳ tử, đầy oan khuất, để lại cho những người thân nhiều nỗi tiếc thương sâu sắc.- Vì tiếc thương Đế Thích đã thương lượng với Nam Tào, Bắc Đẩu sửa sai bằng cách cho Trương Ba sống lại trong xác của anh hàng thịt mới chết trong xóm.=> Bi kịch bắt đầu, khi mà hồn và xác là hai thể tách biệt, không tương thích với nhau, không chỉ khiến bản thân Trương a đau khổ, mà cả những người thân xung quanh ông cũng phải gánh chịu nhiều nỗi đau.
b. Bi kịch bị tha hóa:– Sự “sửa sai” của các viên quan nhà trời đã mang đến cho Trương Ba một sự sống lại “kỳ dị”, đưa ông lâm vào tình huống khó xử.- Trương Ba bắt đầu nhận ra ông ngày càng trở nên thay đổi thông qua lời phàn nàn của Trưởng Hoạt về sự đổi tính đổi nết của ông, con dâu than phiền ông thay đổi nhiều quá, mọi người trong nhà đều tỏ ra xa lánh, điều đó khiến ông đau khổ vô cùng.- Cuộc đối thoại gay gắt của Trương Ba và cái xác, chính cái xác đã chỉ ra chi tiết từng sự thay đổi trong con người của Trương Ba.- Cái xác dẫu vô tri nhưng nó lại nói thật đúng những gì mà Trương Ba đang cố che lấp.=> Những lý lẽ trần trụi và sắc bén của cái khiến ông dần trở nên đuối lý và đau khổ tột cùng trước bi kịch tha hóa tồi tệ của mình.
c. Bi kịch bị người thân chối bỏ:– Người vợ kết tóc vốn yêu thương và thấu hiểu ông nhất, thế nhưng nay vì chán chường với cảnh chồng thay đổi mà quyết định dứt áo ra đi.- Cái Gái, đứa cháu vốn thương yêu và kính trọng Trương Ba hết mực, giờ lại một mực chối bỏ không chịu nhận Trương Ba là ông nội.- Người con dâu nhận ra Trương Ba đã đổi khác đi nhiều lắm, mọi thứ cứ như lệch lạc, nhoài dần đi.=> Trương Ba cuối cùng cũng nhận thức được một điều rằng sự tồn tại của bản thân trong xác anh hàng thịt bắt đầu đã là một sai lầm và ông muốn kết thúc hết tất cả những bi kịch này.
d. Cách Trương Ba giải quyết bi kịch:– Nhận thức sâu sắc “Không thể bên trong một đằng, bên ngoài một nẻo được. Tôi muốn được là tôi toàn vẹn”.- Từ chối gợi ý nhập hồn vào xác cu Tị của Đế Thích => Thể hiện được vẻ đẹp đạo đức, cao thượng, và khao khát được hoàn thiện nhân cách của con người từ bao đời nay.- Trương Ba rời đi, thế nhưng ông vẫn sống mãi trong tâm trí những người ở lại, với những ấn tượng đẹp đẽ, tâm hồn thanh sạch, bao dung của ông sẽ được con cháu hằng ghi nhớ, kính trọng.
3. Kết bài:
– Nêu cảm nhận chung.
II. Bài văn mẫu Phân tích nhân vật Trương Ba trong đoạn trích Hồn Trương Ba -da hàng thịt
Lưu Quang Vũ là một nhà viết kịch tài ba, tuy thời gian sáng tác không dài chỉ vỏn vẹn tầm 10 năm, thế nhưng ông đã để lại cho nền văn học, sân khấu nghệ thuật nước ta cả thảy hơn 50 vở kịch lớn nhỏ, mà tác phẩm nào cũng nhận được sự quan tâm, chào đón nhiệt tình của độc giả. Có được thành tựu ấy, cốt là nhờ vào ngòi bút sắc bén, tinh tế, đậm tính nhân văn bằng việc đi sâu vào phản ánh những vấn đề thực tế của xã hội lúc bấy giờ, đồng thời đưa ra được những triết lý mới mẻ, sâu sắc trong lúc đất nước đang chuyển mình, cần được khai mở những góc khuất của xã hội, khai mở ý thức của dân tộc, để thoát ra khỏi thời bao cấp lạc hậu sau chiến tranh. Trong số đó Hồn Trương Ba, da hàng thịt là một trong những tác phẩm nổi tiếng, được phỏng tác từ một cốt truyện dân gian đơn giản, với cái kết có hậu, thế nhưng với tầm nhìn và tư duy khác biệt, Lưu Quang Vũ đã xây dựng được một vở kịch với nhiều góc nhìn đậm tính nhân văn, triết lý, để lại nhiều bài học sâu sắc. Đặc biệt là thông qua nhân vật hồn Trương Ba với những bi kịch cuộc đời đầy day dứt.
Trương Ba vốn là một người làm vườn, hiền lành lương thiện, có đời sống thanh cao nhã nhặn, khéo léo, lại có tài chơi cờ, nên được người thân con cháu, và cả những người trong làng rất mực quý trọng. Không chỉ vậy khi nghe đến tài chơi cờ của ông, Đế Thích vốn là một vị tiên trên trời cũng hạ cố tới kết bạn và thường xuyên đấu cờ với Trương Ba. Những tưởng cuộc sống của một người có tâm hồn thanh tao, lương thiện ấy sẽ gặp nhiều may mắn, tốt đẹp, thì một bi kịch không ai ngờ đã xảy đến. Chỉ vì sự sơ suất của Nam Tào, Bắc Đẩu – hai vị quan thiên đình phụ trách sổ sinh tử, mà Trương Ba bị gạch tên khỏi sổ sinh, phải chịu cái chết bất đắc kỳ tử, đầy oan khuất, để lại cho những người thân nhiều nỗi tiếc thương sâu sắc. Ngay lúc ấy Đế Thích lại có việc đi vắng, hơn một tháng sau khi ông trở về thì mới hay tin, nhưng chuyện đã khó có thể vãn hồi. Vì tiếc thương một người bạn chơi cờ giỏi, Đế Thích đã thương lượng với Nam Tào, Bắc Đẩu sửa sai bằng cách cho Trương Ba sống lại trong xác của anh hàng thịt mới chết trong xóm, những tưởng mọi chuyện đã được vãn hồi, thế nhưng đây mới là lúc bi kịch bắt đầu. Khi mà hồn và xác là hai thể tách biệt, không tương thích với nhau, không chỉ khiến bản thân Trương Ba đau khổ, mà cả những người thân xung quanh ông cũng phải gánh chịu nhiều nỗi đau.
Sau khi được sống lại, diễn biến câu chuyện không đi theo hướng mọi người lại sống hạnh phúc bên nhau, hay theo như cách giải quyết của cốt truyện dân gian ấy là quan phán cho Trương Ba ban ngày ở bên nhà anh hàng thịt, còn ban đêm thì về nhà mình. Trái lại Lưu Quang Vũ tập trung và khắc họa nội tâm nhân vật khi được sống một cuộc đời mới, những diễn biến tâm trạng của một người đàn ông thanh cao trong một cái xác thịt đui mù. Sự “sửa sai” của các viên quan nhà trời đã mang đến cho Trương Ba một sự sống lại “kỳ dị”, đưa ông lâm vào tình huống khó xử khi phải đối diện với cả hai gia đình, hai người vợ, đồng thời còn là sự giằng xé mâu thuẫn trong nội tâm khi liên tục phải đấu tranh với cái nhục dục tầm thường của xác thịt để bảo vệ tâm hồn thánh khiết của mình. Tuy nhiên dù đã rất cố gắng, thế nhưng cuối cùng bản thân hồn Trương Ba vẫn không thể thoát khỏi cái bi kịch bị tha hóa. Sau một thời gian chung đụng với cái xác vốn không phải của mình, hồn Trương Ba bắt đầu nhận ra ông ngày càng trở nên thay đổi thông qua lời phàn nàn của Trưởng Hoạt về sự đổi tính đổi nết của ông, con dâu than phiền ông thay đổi nhiều quá, mọi người trong nhà đều tỏ ra xa lánh, điều đó khiến ông đau khổ vô cùng. Trong một tình huống truyện khá đặc sắc ấy là việc hồn Trương Ba và da hàng thịt tách ra, sau đó cả hai đã có cuộc đối thoại gay gắt với nhau, chính cái xác đã chỉ ra chi tiết từng sự thay đổi trong con người của Trương Ba. Bắt đầu từ việc ông trở nên ham thích uống rượu, ăn thịt, tiết canh, không còn mấy hứng thú với việc chơi cờ tao nhã, đến việc ông bắt đầu có phản ứng nhục dục vời người vợ trẻ trung xinh đẹp của anh hàng thịt, khiến ông xấu hổ vô cùng, rồi đến việc ông tát thằng con trai hộc cả máu mồm, cái việc mà trước đây ông chẳng tài nào làm được,… Đứng trước những lời sắc bén như dao của cái xác như vậy nhưng Trương Ba lúc này đây vẫn không chịu chấp rằng bản thân mình đã trở nên đổ đốn một cách ghê gớm, đã dường như mất hẳn cái “chất” Trương Ba của ngày xưa, mà đang dần đi trên con đường dung tục, tầm thường. Chính vì thế ông đã cố chống chế bằng việc cho rằng chính tại cái xác thịt “âm u, đui mù” đã làm hại ông, đã chỉ đường dẫn lối, khống chế khiến ông trở nên hư hỏng. Tuy nhiên cái xác dẫu vô tri nhưng nó lại nói thật đúng những gì mà Trương Ba đang cố che lấp, rằng bản thân Trương Ba vốn ưa sĩ diện, dù rằng đã thuận chiều theo cái xác để thỏa mãn những nhu cầu tầm thường nhưng lại vẫn cố biện bạch cho rằng mình có một tâm hồn “nguyên vẹn, trong sạch, thẳng thắn”. Nhất quyết đổ lỗi cho cái xác thịt tầm thường đã khiến ông phải tham gia vào những cái thú dung tục của nó, để khiến cho lòng mình được thanh thản, tự lừa mình dối người. Thế nhưng những lý lẽ trần trụi và sắc bén của cái xác cứa từng nhát từng nhát một phá vỡ hết tất cả những tự tin, những phòng tuyến cuối cùng của Trương Ba, khiến ông dần trở nên đuối lý, ông chỉ muốn cái xác im miệng ngay, ông thậm chí muốn thoát ra khỏi nó càng sớm càng tốt để không phải chịu đựng việc bản thân mình trở nên tha hóa và đốn mạt, một cách đáng xấu hổ như thế.
Bi kịch thứ hai nghiêm trọng hơn cả bi kịch tha hóa ấy chính là bi kịch Trương Ba bị người thân chối bỏ. Còn gì đau đớn hơn, khi người ta sống lại với một mong muốn là được nối tiếp những hạnh phúc còn dở dang với gia đình, thì ở đây dường như sự sống lại kỳ dị của Trương Ba đã không chỉ đem lại đau khổ cho chính bản thân ông mà còn là sự dằn vặt đối với chính những người thân xung quanh ông. Người vợ kết tóc vốn yêu thương và thấu hiểu ông nhất, thế nhưng nay vì chán chường với cảnh chồng thay đổi, vì cảnh chồng mình vốn thanh cao nhã nhặn nhưng lại mập mờ với người đàn bà khác, còn cả việc gia đình trở nên tan đàn xẻ nghé khi đứa con trai muốn bán cả khu vườn đi để hành nghề bán thịt. Vợ Trương Ba chính vì những lẽ ấy đã quyết định dứt áo ra đi để lòng được thanh thản, để không còn phải thấy cảnh trái ngang ấy nữa. Còn cái Gái, đứa cháu gái vốn thương yêu và kính trọng Trương Ba hết mực, giờ lại một mực chối bỏ không chịu nhận Trương Ba là ông nội. Nó đã đau đớn hét lên rằng “Tôi không phải cháu ông”, rồi lạnh lùng chỉ ra rằng cái thân xác thô lỗ, vụng về của ông đã làm gãy tiệt cái chồi non mới nhú, bàn chân to như cái xẻng kia đã xéo nát hết cả mấy cây sâm quý mới mọc, rồi đôi tay giết heo đã làm hỏng luôn cả cái diều mà cu Tị hằng yêu quý nhất,… Tất cả những điều ấy khiến một đứa trẻ như cái Gái không thể nào chấp nhận được, nó không thể chấp nhận được có một kẻ tự nhận là ông nội mình vào phá tan hết tất cả những gì mà ông nội nó đã từng trân trọng như báu vật. Mà chung quy lại sự phản kháng, chối bỏ ấy của đứa trẻ cũng chỉ xuất phát từ tấm lòng yêu thương ông tha thiết, nên nó không thể chấp nhận một ai khác thay thế vị trí ấy. Cuối cùng là người con dâu, dù không có mối quan hệ huyết thống với Trương Ba, nhưng có lẽ cô là người có cái nhìn thấu đáo nhất trong bi kịch này của gia đình. Cô đã nói ra những lời trong lòng rằng Trương Ba đã đổi khác đi nhiều lắm, mọi thứ cứ như lệch lạc, nhoài dần đi, khiến cô không còn có thể nhận ra người cha chồng hiền từ, nhân hậu và khéo léo trước kia nữa. Đến đây Trương Ba cuối cùng cũng đã bình tâm lại và nhận thức được một điều rằng sự tồn tại của bản thân trong xác anh hàng thịt bắt đầu đã là một sai lầm và ông muốn kết thúc hết tất cả những bi kịch này.
Đoạn kết của vở kịch ta lại thấy một Trương Ba mạnh mẽ và cố gắng bảo vệ lấy cái tâm hồn cao khiết thánh thiện của mình, cũng như để giải thoát cho tất cả mọi người khỏi cái bi kịch khởi nguồn từ ông. Câu nói “Không thể bên trong một đằng, bên ngoài một nẻo được. Tôi muốn được là tôi toàn vẹn”, chính là sự thức tỉnh, ý thức sâu sắc của Trương Ba về việc con người ta không thể trong ngoài bất nhất, mọi thứ khác xa nhau khi mà cố chắp vá lại chỉ trở thành những sự gán ghép nực cười và vô lý, trở thành những nỗi đau, những bi kịch mà không ai có thể tưởng tượng được. Con người ta chỉ thực sự sống là chính mình khi có sự thống nhất biện chứng giữa thể xác và tâm hồn, và hơn hết là cái ý chí tinh thần phải khống chế và điều khiển được cái xác thịt, để giữ được một phẩm giá tốt đẹp, chứ không phải là buông thả chiều theo những mong muốn tầm thường của thể xác, rồi trở nên đổ đốn, hư hỏng. Một chi tiết đắt giá khác của của vở kịch thể hiện được vẻ đẹp phẩm giá của hồn Trương Ba ấy là việc Đế Thích gợi ý cho hồn Trương Ba nhập vào xác của cu Tị, để sống một cuộc đời mới. Quả thực rằng việc được sống tiếp, được tận hưởng hạnh phúc nhân gian hay là việc chết hẳn đối với Trương Ba cũng là một lựa chọn vô cùng khó khăn. Tuy nhiên Trương Ba đã nhất quyết từ chối, đồng thời cầu xin cho cu Tị được sống lại, còn mình thì chết hẳn, bởi lẽ bản thân ông thừa hiểu rằng mình không thể lại tái diễn bi kịch thêm một lần nào nữa, không thể dẫm vào vết xe đổ như với cái xác của anh hàng thịt nữa. Chính vì vậy thà chết hẳn để bảo toàn được tâm hồn thánh khiết, cao đẹp của mình, đồng thời giành lấy một cơ hội sống cho cu Tị mới là lựa chọn tốt nhất. Hành động ấy đã thể hiện được vẻ đẹp đạo đức, cao thượng, và khao khát được hoàn thiện nhân cách của con người từ bao đời nay. Tuy rằng Trương Ba rời đi, thế nhưng ông vẫn sống mãi trong tâm trí những người ở lại, với những ấn tượng đẹp đẽ, tâm hồn thanh sạch, bao dung của ông sẽ được con cháu hằng ghi nhớ, kính trọng.
Thông qua cuộc đời và những bi kịch của nhân vật Trương Ba trong vở kịch, Lưu Quang Vũ đã đem đến cho người đọc, người xem những triết lý nhân sinh, những bài học thật sâu sắc. Trong đó quan trọng nhất là khẳng định sự thống nhất biện chứng giữa hai phương diện là thể xác và tâm hồn, đồng thời cũng cổ vũ, giáo dục con người phải luôn luôn đấu tranh để hoàn thiện nhân cách, phẩm giá của bản thân, không thể sống với lối sống trong ngoài bất nhất. Điều đó không chỉ làm bản thân đau khổ vì không được sống đúng với bản thân và còn gây nhiều đau khổ cho người khác nữa.
———————-HẾT————————-
Trên đây là bài Phân tích về nhân vật Trương Ba trong vở kịch nổi tiếng Hồn Trương Ba da hàng thịt. Hy vọng với bài viết này của vanmau.com sẽ cho bạn có thêm nhiều ý văn hay cho phần bài viết của mình
