Đất nước của nhà thơ Nguyễn Đình Thi được giới thiệu đến các bạn học sinh trong chương trình Ngữ văn lớp 12.
Vanmau.com sẽ cung cấp Bài văn mẫu lớp 12: Dàn ý phân tích bài thơ Đất nước của Nguyễn Đình Thi. Nội dung chi tiết được đăng tải dưới đây.
Dàn ý phân tích bài thơ Đất nước của Nguyễn Đình Thi
I. Mở bài
Giới thiệu đôi nét về nhà thơ Nguyễn Đình Thi, bài thơ Đất nước.
II. Thân bài
1. Mùa thu trong hoài niệm
– Tín hiệu của mùa thu Hà Nội: “sáng mát trong và gió thổi mùa thu hương cốm mới”. Đây là những nét đặc trưng quen thuộc của mùa thu Bắc Bộ, mùa thu Hà Nội.
– Bức tranh thiên nhiên mùa thu thi vị, mang đậm đặc trưng mùa thu Hà Nội nhưng thoáng buồn: những buổi sáng mát trong, gió thổi mang theo hương cốm mới, thời tiết buổi sáng se lạnh, những con phố xao xác lá vàng…
– Hình ảnh con người: ra đi đầy buồn bã, lưu luyến nhưng cũng đầy cương quyết “Người ra đi đầu không ngoảnh lại/Sau lưng thềm nắng lá rơi đầy”.
=> Mùa thu Hà Nội đẹp nhưng buồn thấm thía bởi nhân vật trữ tình phải ly biệt Hà Nội để đi tìm con đường thoát vòng nô lệ đau thương, tủi nhục.
2. Mùa thu của hiện tại
– Tiếng reo vui trước mùa thu hiện tại độc lập, hạnh phúc: “Tôi đứng reo vui giữa núi đồi”
– Mùa thu cách mạng tươi đẹp, sôi nổi: không gian nghệ thuật dịch chuyển từ những phố dài xao xác buồn bã sang không gian núi rừng tươi mới, tràn đầy sức sống (rừng tre phấp phới, trời thu thay áo mới) với những âm thanh ngân nga, vang vọng; trạng thái nhân vật trữ tình vui vẻ, hạnh phúc hòa trong sự phấn chấn của tạo vật (phấp phới, thiết tha).
– Mùa thu của độc lập, tự chủ: “Trời xanh đây là của chúng ta… Những dòng sông đỏ nặng phù sa”.
=> Đoạn thơ thể hiện tình yêu tha thiết, niềm tự hào về quê hương đã được độc lập, có truyền thống anh hùng, bất khuất.
3. Niềm suy tư về đất nước
* Đất nước đau thương trong chiến tranh:
– Đất nước chìm trong máu và nước mắt: “Ôi những cánh đồng quê chảy máu/Dây thép gai đâm nát trời chiều”, “Bát cơm chan đầy nước mắt/Bay còn giằng khỏi miệng ta”.
– Đất nước từ những năm tháng đau thương để tạo thành nỗi căm hờn: “Từ những năm đau thương chiến đấu/Ðã ngời lên nét mặt quê hương/Từ gốc lúa bờ tre hồn hậu/Ðã bật lên những tiếng căm hờn”
* Đất nước vùng lên giành lấy chiến thắng vinh quang, chói lọi:
– Vượt lên đau thương để lao động và chiến đấu, chống lại kẻ thù: Những đêm dài hành quân nung nấu/Xiềng xích chúng bay không khóa được…./Lòng dân ta yêu nước thương nhà”.
– Hình ảnh đất nước kì vĩ, chói lọi, quật khởi bừng dậy giữa hiện thực rung trời chuyển đất: “Ôm đất nước những người áo vải/Đã đứng lên thành những anh hùng, Nước Việt Nam từ máu lửa/Rũ bùn đứng dậy sáng lòa”.
– Nghệ thuật đặc sắc trong đoạn thơ: Hình ảnh sáng tạo đầy sức gợi hình gợi cảm, thủ pháp đối lập, khuynh hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn đậm nét.
=> Bức tranh đất nước được tạo nên bằng chất liệu hiện thực (đường nét tương phản đối lập). Hình tượng giàu tính sử thi, là cao trào của cảm xúc, thâu tóm được tư tưởng toàn bài.
III. Kết bài
Cảm nhận chung về bài thơ Đất nước của Nguyễn Đình Thi.
Xem thêm Phân tích bài Đất nước của Nguyễn Đình Thi
Dàn ý phân tích 7 câu đầu bài Đất nước
1. Mở bài
- Giới thiệu về tác giả Nguyễn Đình Thi, bài thơ Đất nước.
- Nội dung chính của bảy câu thơ đầu: Hồi tưởng về mùa thu trong quá khứ.
2. Thân bài
– Hai câu đầu:
- “mát trong”: không gian trong lành, tươi mát của mùa thu.
- “năm xưa”: gợi nhớ về quá khứ
- “gió thổi”: cơn gió mùa thu dịu nhẹ khẽ thổi.
- “hương cốm mới”: đặc sản của Hà Nội, một thức quà ngon lành, thơm ngát gìn giữ hương vị của trời thu.
=> Nét đẹp của mùa thu đất nước trong quá khứ.
– Ba câu tiếp:
- “nhớ”: sự hoài niệm từ trong tâm hồn
- “những ngày thu đã xa”: những ngày thu khi nhà thơ còn được ở giữa Hà Nội, đó là những ngày tháng đã qua.
- “chớm lạnh”: thời tiết se lạnh của mùa thu, gợi tả tinh tế, cảm nhận cái lạnh mơn man da thịt con người.
- “Những phố dài xao xác”: những con phố dài của Hà Nội đang trong mùa thay lá, xao xác những lá vàng bay trong gió lạnh.
=> Thiên nhiên mùa thu với niềm nuối tiếc về quá khứ một mùa thu độc lập.
– Hai câu cuối:
- “Người ra đi” Những người con Hà Nội, những chàng trai Hà Nội giã biệt qua hương ra đi vì chí lớn non sông.
- “đầu không ngoảnh lại”: thể hiện ý chí, quyết tâm sắt đá, bước đi không chút lưu luyến.
- Hình ảnh “Sau lưng thềm nắng lá rơi đầy”: Đó là mùa thu còn ở lại phía sau, cũng chính là quê hương thân yêu cũng ở lại phía sau, chút lưu luyến còn lại trong thâm tâm chàng trai trẻ.
* Nghệ thuật:
- Nghệ thuật so sánh, đồng hiện được sử dụng linh hoạt.
- Ngôn từ đầy biểu cảm, tinh tế….
3. Kết bài
Tình yêu quê hương của nhà thơ vô cùng sâu sắc thông qua bức tranh về mùa thu Hà Nội trong nỗi nhớ.
Xem thêm Phân tích 7 câu đầu bài thơ Đất nước của Nguyễn Đình Thi
Dàn ý phân tích khổ cuối bài Đất nước
1. Mở bài
Giới thiệu về Nguyễn Đình Thi, bài thơ Đất nước.
2. Thân bài
* Câu 1: “Súng nổ rung trời giận dữ”: Khái quát hóa trận chiến ác liệt, khí thế anh hùng của đất nước.
– “rung”: gợi tả âm thanh cũng như hình ảnh, đó là sự rung chuyển cả trời đất, chất chứa oán hận, căm thù biết bao năm, quân dân ta đã phản đáp lại bằng những tiếng súng cuồng nộ “giận dữ”/
– Không khí của chiến trường không chỉ được bao trùm bởi sự ác liệt, mà còn nằm ở khí thế của người chiến đấu, đem sự căm thù hóa thành tiếng súng giận dữ, hào hùng.
* Câu 2: “Người lên như nước vỡ bờ”
– Hình ảnh lớp lớp quân dân ta tiến vào chiến trường một cách rầm rộ.
– Mang ý nghĩa biểu trưng cho sức mạnh, khí thế của quân đội ta chỉ chực chờ đến giờ phút này mà tuôn trào mạnh mẽ, không cho phép bất kỳ kẻ nào chống lại sức mạnh ghê gớm sánh ngang với tầm vóc của thiên nhiên kỳ vĩ này.
* Câu 3 và 4: Cảm hứng lãng mạn luôn bao quanh chủ nghĩa hiện thực.
– Từ hình tượng người lính chiến bước ra từ trong khói lửa chói lòa, lấm lem bùn đất đã khái quát hóa thành biểu tượng chung cho đất nước Việt Nam.
– Mang khuynh hướng sử thi và chất anh hùng ca, tượng đài Việt Nam sừng sững, uy nghi hiện ra từ trong máu lửa chiến tranh, kinh qua biết bao nhiêu cuộc chiến nhưng vẫn hùng dũng đứng thẳng, mạnh mẽ vươn mình, rũ sạch bùn đất của kiếp nô lệ lầm than suốt mấy mươi năm
– Thể hiện sức sống tiềm tàng mãnh liệt của nhân dân Việt Nam.
3. Kết bài
Khái quát nội dung và nghệ thuật của đoạn thơ cuối, bài thơ Đất nước.
Xem thêm Phân tích khổ cuối bài Đất nước của Nguyễn Đình Thi
Dàn ý phân tích hình tượng đất nước trong hai bài thơ Đất nước
I. Mở bài
- Giới thiệu khái quát về nhà thơ Nguyễn Đình Thi và Nguyễn Khoa Điềm.
- Giới thiệu về đối tượng cần phân tích: hình tượng đất nước trong hai bài thơ của Nguyễn Đình Thi và Nguyễn Khoa Điềm.
II. Thân bài
1. Giống nhau
– Đều viết về đề tài đất nước.
– Thể hiện niềm tự hào sâu sắc, tình yêu quê hương đất nước mãnh liệt.
– Giọng điệu thiết tha, sâu lắng
2. Khác nhau
a. Đất nước của Nguyễn Đình Thi
* Đất nước được cảm nhận qua mùa thu xưa và nay:
Mùa thu xưa: mùa thu của Hà Nội với những con phố dài xao xác, không khí chớm lạnh…, sự ra đi của con người lặng lẽ nhưng đầy quyết tâm bảo vệ đất nước.
Mùa thu nay vui tươi hơn, đất nước được “thay áo mới” con người đã làm chủ đất nước, được tự do sung sướng.
=> Sự chuyển biển của đất nước chính là sự chuyển biến của mùa thu.
* Đất nước đau thương trong chiến tranh, vinh quang trong chiến thắng
– Đất nước chịu nhiều mất mát, đau thương: cánh đồng quê chảy máu, dây thép gai đâm nát trời chiều, bát cơm chan đầy nước mắt.
– Đất nước bất khuất anh hùng: Nước Việt Nam từ máu lửa/Rũ bùn đứng dậy sáng lòa.
b. Đất nước của Nguyễn Khoa Điềm
* Lý giải nguồn gốc, định nghĩa về Đất Nước.
* Tư tưởng Đất Nước của Nhân Dân:
– Chiều rộng địa lí:
- Không gian thân thương gắn với những kỉ niệm của tình yêu đôi lứa:
- Đất Nước là không gian sinh tồn của cộng đồng người Việt qua các thế hệ được tạo lập từ thuở sơ khai với truyền thuyết:
– Chiều dài của lịch sử
- Đất nước được làm nên bởi những con người bình dị vô danh nhưng lại hết sức lớn lao phi thường.
- Những con người vô danh ấy đã làm nên giá trị vật chất và giá trị tinh thần truyền lại cho con cháu
– Chiều sâu văn hóa: Những truyền thống lâu đời như tục ăn trầu của bà, thói quen bới tóc của mẹ, say đắm và thủy chung trong tình yêu, biết quý trọng nghĩa tình, quyết liệt với kẻ thù.
III. Kết bài
Đánh giá hình tượng đất nước qua hai bài thơ trên.
Xem thêm Hình tượng đất nước trong hai bài thơ của Nguyễn Khoa Điềm và Nguyễn Đình Thi
